Elektrolyten
Hyperfosfatemie

In de eerste stap van de analyse van een patiënt met hypokaliëmie is het belangrijk om jezelf twee vragen te stellen, namelijk:

1. Zijn ECG-afwijkingen aanwezig? 
Hyperfosfatemie kan gepaard gaan met ECG-afwijkingen, waaronder QT-verlenging.

2. Is sprake van een symptomatische hypofosfatemie < 0.32 mmol/l?
Bij hyperfosfatemie ontstaan meestal klachten ten gevolge van een bijkomende hypocalciëmie. Klachten die men kan zien zijn: 
- Neurologisch = spierzwakte, spierkrampen, insulten, hyperreflexie, tetanie en verminderde visus.
- Gastro-intestinaal = misselijkheid en braken.
- Nierfalen. 

Behandeling
De behandeling bestaat in vrijwel alle gevalen uit een fosfaatarm dieet en het starten met fosfaatbinders bij de maaltijd, zoals sevelameer 3dd 800-2400mg óf calciumpreparaten in het geval van bijkomende hypocalciëmie.

Na de start van de behandeling, gaan we de oorzaak analysen in stap 2.

Nierinsufficiëntie
Progressieve ernstige of chronische nierfunctiestoornissen leiden tot het retineren van fosfaat. Het op dit moment nog relatief hoog-normale fosfaat leidt tot ene afgenomen synthese van actief vitamine D en toename van FGF-23 en PTH productie.
De toename van FGF-23 en PTH stimuleert de renale fosfaatexcretie. Hierdoor zijn de nieren nog lang in staat om het fosfaat laag te houden. Vanaf een klaring < 25 ml/min ontstaan problemen in de fosfaatexcretie en loopt het fosfaat in het bloed op.

Het verdere diagnostische traject en de behandeling vind je 'hier' terug. 

We zijn aan het einde gekomen van het diagnostische stappenplan en hebben de diagnose bij jouw patiënt gesteld. Voor de behandeling van de hyperfosfatemie, klik hier.

Fosfaat overload
Een overschot aan fosfaat in het bloed kan ontstaan door het overmatig gebruik van fosfaat óf door het overmatig vrijkomen van fosfaat.
- Fosfaatgebruik = intraveneuze of orale toediening van fosfaatsuppletie, dan wel het (mis)bruik van fosfaatklysma's. 
- Vrijkomen van fosfaat = fosfaat is in hoge concentraties aanwezig in de cel. In het geval van celschade komt dit fosfaat vrij in de bloedbaan en kan dit in massale cellysis leiden tot hyperfosfatemie. Dit kan men zien bij trauma's, rhabdomyolyse, hyperthermie, fulminante hepatitis, tumorlysis syndroom en hemolytische anemie. 

De behandeling betreft het staken van de fosfaatbevattende medicatie, of het aanpakken van de onderliggende oorzaak van het celverval. 

We zijn aan het einde gekomen van het diagnostische stappenplan en hebben de diagnose bij jouw patiënt gesteld. Voor de behandeling van de hyperfosfatemie, klik hier.

In stap 6 gekeken naar het calcium gehalte in het bloed. Om het calciumgehalte goed te beschouwen in het nodig om deze te corrigeren voor een afwijkend albumine. In de calculator hieronder kan het het calcium corrigeren voor het albumine. Nadien wordt gekozen uit:
- ​Gecorrigeerd calcium is verlaagd ​→ Hypoparathyreoïdie.
- ​​Gecorrigeerd calcium is normaal ​→ Pseudohyperfosfatemie.
- Gecorrigeerd calcium is verhoogd → Vitamine D intoxicatie.

Hypoparathyreoïdie
Hypoparathyreoïdie betreft het klinisch beeld dat zich presenteert met hypocalciëmie en hyperfosfatemie, waarbij men een verlaagd PTH vindt in het bloed. 
De hypocalciëmie ontstaat door afgenomen opname van calcium in de nier en vanuit de botten. De hyperfosfatemie ontstaat door een afgenomen renale excretie. 

Het verdere diagnostische traject en de behandeling vind je 'hier' terug. 

We zijn aan het einde gekomen van het diagnostische stappenplan en hebben de diagnose bij jouw patiënt gesteld. Voor de behandeling van de hyperfosfatemie, klik hier.

Pseudohyperfosfatemie
In enkele gevallen wordt een verhoogd fosfaat gemeten, terwijl dit niet daadwerkelijk het geval is. Dit kan men zien bij een hemolytisch monster, dan wel in aanwezigheid van een verhoogd aandeel immunoglobulines (= plasmacel aandoening). 

In zeldzame gevallen kan nog gedacht worden aan genetische oorzaken, zoals familiaire tumorale calcinose óf het gebruik van erdafitinib, infigratinib en pemigatinib. 

We zijn aan het einde gekomen van het diagnostische stappenplan en hebben de diagnose bij jouw patiënt gesteld.

Vitamine D intoxicatie
In het geval van een vitamine D intoxicatie leidt de verhoogde aanwezigheid van vitamine D tot een toegenomen opname van calcium in de nieren, uit de botten en uit de darmen. 
Het verhoogde calcium zorgt voor de aanmaak van calcitonine, wat direct en indirect de fosfaatexcretie in de nier remt. Hiernaast heeft vitamine D ook direct invloed de remming van PTH, waardoor eveneens de renale excretie van fosfaat toeneemt.

Beide leiden samen voor het ontstaan van een hyperfosfatemie. De toedoening van vitamine D dient gestaakt te worden. 

We zijn aan het einde gekomen van het diagnostische stappenplan en hebben de diagnose bij jouw patiënt gesteld. Voor de behandeling van de hyperfosfatemie, klik hier.