Welkom op de pagina van het diagnostisch stappenplan van hypomagnesiëmie!
Welkom op de pagina van hypomagnesiëmie. Op deze pagina starten we met het diagnostische stappenplan om jouw patiënt met een hypomagnesiëmie te analyseren en te behandelen. Ben je op zoek naar specifieke inhoud van de pagina, kijk dan direct hieronder. Snel door het algoritme? Bepaal dan de volgende zaken: - Bloedonderzoek = magnesium, calcium, kalium, albumine en kreatinine.- Urine onderzoek = magnesium en kreatinine.- Aanvullend onderzoek = ECG en urineproductie.
1.0 - Behandeling ernstige hypomagnesiëmie 2.0 - Extre-renaal magnesium verlies 2.1 - Redistributie van magnesium 2.2 - Magnesium verlies via de huid 2.3 - Gastro-intestinaal verlies van magnesium 3.0 - Behandeling van milde tot matige hypomagnesiëmie 4.0 - Renaal verlies van magnesium 4.1 - Medicamenteus 4.2 - Polyurie en nierfunctiestoornissen 4.3 - Alcoholmisbruik 4.4 - Genetische oorzaken 5.0 - Bronvermelding
Stap 1 - ECG-afwijkingen en/of symptomatisch én Mg < 0.4 mmol/l?
Stap 2
In de eerste stap van de analyse van een patiënt met hypomagnesiëmie is het belangrijk om jezelf twee vragen te stellen, namelijk: 1. Zijn er ECG-afwijkingen aanwezig? Hypomagnesiëmie kan gepaard gaan met ECG-afwijkingen, zoals het ontstaan van een negatieve T-top met een positief QRS-complex, een U-golf, QT-verlenging en QRS-verbreding. 2. Is er sprake van ernstige symptomen? Ernstige symptomen bij hypomagnesiëmie worden meestal veroorzaakt door aanwezigheid van een bijkomende hypokaliëmie en hypocalciëmie. Ze bestaan uit hemodynamische instabiliteit bij hartritmestoornissen, spierzwakte, ataxie, tremoren, tetanie, insulten, verticale nystagmus, delier en/of coma. Behandeling De behandeling in deze gevallen wordt verdeeld in twee groepen, namelijk:- Hemodynamische instabiliteit en/of ECG-afwijkingen = Intraveneus 1-2 gram magnesiumsulfaat in 2-15 minuten.- Magnesium < 0.4 mmol/l én ernstige symptomen = Intraveneus 1-2 gram magnesiumsulfaat in 5-60 minuten. Nu de behandeling is ingezet gaan we de analyse starten in stap 2.
Stap 2 - Wat is de fractionele magnesiumexcretie?
Stap 4
Stap 3
In stap 2 wordt de fractionele magnesiumexcretie, met onderstaande calculator, berekend. Deze kan gebruik worden om onderscheid te maken tussen extra-renaal magnesium verlies en renaal magnesium verlies:- Fractionele magnesiumexcretie ≤ 3% → Stap 3.- Fractionele magnesiumexcretie > 3% → Stap 4.
Stap 3 - Extra-renaal verlies van magnesium
Redistributie
GE-verlies
Dermaal verlies
In stap 3 wordt verder gedifferentieerd tussen de verschillende oorzaken van extra-renaal magnesium verlies. Dit gebeurd met behulp van de verschijnselen van de patiënt. In eerste instantie wordt gekeken of sprake kan zijn redistributie (= pancreatitis, refeeding of een recente operatie aan de schildklier óf bijschildklieren) of verlies van magnesium via de huid (= brandwonden). Indien dit niet het geval is, is sprake van gastro-intestinaal verlies van magnesium.
Redistributie van magnesium In het geval van redistributie van magnesium verplaatst magnesium zich naar een andere ruimte. Dit kan op basis van het onderliggende ziektebeeld verschillen. Belangrijke oorzaken zijn: Refeeding Het opnieuw introduceren van voeding bij patiënten die langdurig niet hebben gegeten, leidt tot een overmatige endogene insulinerespons. Deze respons leidt tot verplaatsing van o.a. magnesium naar intracellulair. Om dit te ondervangen wordt een refeedinglab geprikt. Hungry bone syndroom Een schildlkier- of bijschildklieraandoening met langdurige botresorptie, kan na operatief ingrijpen (= thyreoïdectomie en/of parathyreoïdectomie) leiden tot het ontstaan van o.a. hypomagnesiëmie door toegenomen redistributie van magnesium naar de botten. Pancreatitis In het geval van een pancreatitis kan magnesium verlies optreden door het daadwerkelijk verlies van het magnesium in het necrotische materaal. Hiernaast komt pancreatitis voor bij patiënten die teveel alcohol gebruiken. Patiënten met alcoholabusus hebben vaak een magnesiumdeficiënt dieet en hiernaast intestinaal- en renaal verlies van magnesium door chronische diarree en een tubulaire disfunctie. Behandeling gaat via de MDL-arts. We zijn aan het einde gekomen van het diagnostische stappenplan en hebben de diagnose bij jouw patiënt gesteld. Voor de behandeling van de hypomagnesiëmie, klik hier.
Magnesium verlies via de huid Magnesiumverlies via de huid kan gezien worden bij patiënten met ernstige brandwonden. De behandeling van deze patiënten wordt gedaan in een specialistisch centrum. We zijn aan het einde gekomen van het diagnostische stappenplan en hebben de diagnose bij jouw patiënt gesteld. Voor de behandeling van de hypomagnesiëmie, klik hier.
Gastro-intestinaal verlies van magnesium Magnesiumverlies via het maag-darmstelsel is een veelvoorkomende oorzaak van hypomagnesiëmie. Magnesium wordt opgenomen in de het laatste deel van de dunne darm. Deze groep kan grofweg onderverdeeld worden in twee subgroepen, waaronder: Medicamenteus Het gebruik van een protonpomp remmer (= PPI), met name gecombineerd met diuretica, kan bij ziek zijn snel leiden tot ernstige hypomagnesiëmie. Een PPI kan omgezet worden in famotidine als alternatief bij een harde indicatie voor maagbescherming. Ook het chronisch gebruik van laxantia kan leiden tot een hypomagnesiëmie door versnelde darmpassage en afgenomen magnesium opname. Het staken van de laxantia is de oplossing. Onderliggende aandoening van de darm / malabsorptie In het geval van een onderliggende darmaandoening is de opname van magnesium verminderd door directe schade aan het darmepitheel, een versnelde darmpassage of door aanwezigheid van vetzuren die o.a. magnesiumzouten binden, waardoor deze niet meer opgenomen kunnen worden. Patiënten met (chronisch) diarrree, steatorroe, dunne-darm chirurgie, ileostoma of bijvoorbeeld een inflammatoire darmziekte hebben een hoge kans op gastro-intestinaal verlies van magnesium. Indien bovenstaande aandoeningen geen verklaring geeft voor de hypomagnesiëmie wordt de MDL arts gevraagd mee te denken en eventueel onderzoek ingezet om zeldzame (genetisch) aandoeningen uit te sluiten. We zijn aan het einde gekomen van het diagnostische stappenplan en hebben de diagnose bij jouw patiënt gesteld. De behandeling is gericht op het onderliggende probleem. Voor de behandeling van de hypomagnesiëmie, klik hier.
Behandeling van milde tot matige hypomagnesiëmie De behandeling van een hypomagnesiëmie niet vallend onder stap 1, kan bestaan uit intraveneuze of orale behandeling, welke afhankelijk is van de mate van hypomagnesiëmie:- Magnesium ≤ 0.4 mmol/l → Intraveneus magnesiumsulfaat 4-8 gram in 12-24 uur.- Magnesium > 0.4 mmol/l → Oraal magnesiumgluconaat (tabletten of drank) 5-28 mmol/24uur.
Stap 4 - Renaal verlies van magnesium
Polyurie
Genetisch
Alcohol
Medicatie
In stap 4 wordt verder gedifferentieerd tussen de verschillende oorzaken van renaal magnesium verlies. Dit gebeurd met behulp van de verschijnselen van de patiënt. In eerste instantie wordt gekeken of de patiënt medicatie gebruikt die leidt tot een toegenomen magnesiumexcretie en/of verlies. Bij geen verdachte medicatie wordt is het belangrijk om de nierfunctie en de urineproductie te monitoren. Wellicht dat sprake is van polyurie / nierfunctiestoornissen na ATN of een postobstructie nefropathie. De laatste stap betreft het uitsluiten van alcoholmisbruik als oorzaak. Indien geen oorzaak gevonden is, kan nog gedacht worden aan zeldzame genetische oorzaken.
Medicamenteus Renaal magnesiumverlies wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door medicatiegebruik. Hierin kan men grofweg twee groepen onderscheiden, waaronder:- Overmatige excretie van magnesium = lisdiuretica en thiazidediuretica.- Magnesiumverlies door een tubulusdisfunctie = nefrotoxische medicatie, zoals aminoglycosiden, amfotericine B en pentamidine, f oscarnet, cyclosporine, tacrolimus, sirolimus, cisplatine, cetuximab, panitumumab, matuzumab en d igoxine. We zijn aan het einde gekomen van het diagnostische stappenplan en hebben de diagnose bij jouw patiënt gesteld. De behandeling betreft, indien mogelijk, het staken van het medicijn. Voor de behandeling van de hypomagnesiëmie, klik hier.
Polyurie of nierfunctiestoornissen Renaal magnesium verlies kan ook voorkomen in situaties waarin de urineproductie is toegenomen. Toename van de urineproductie / polyurie kan worden gezien bij onder andere bij een verhoogde aanwezigheid van osmolen in het bloed of door een intrinsieke nierziekte:- Verhoogd aandeel osmolen = ongecontroleerde diabetes mellitus, een verhoogd ureum, het gebruik van mannitol of hypercalciëmie. - Intrinsieke nierziekte = diabetes insipidus, status na ATN en status na obstructieve nefropathie. De behandeling betreft het oplossen van de onderliggende oorzaak, welke terug te vinden is bij het specifieke probleem. We zijn aan het einde gekomen van het diagnostische stappenplan en hebben de diagnose bij jouw patiënt gesteld. Voor de behandeling van de hypomagnesiëmie, klik hier.
Alcoholmisbruik Verlies van magnesium bij alcoholmisbruik kan ontstaan op verschillende manieren. Ten eerste treedt een reversibele tubulusdisfunctie op, waardoor magnesium renaal verloren gaat. Hiernaast hebben patiënten met alcoholmisbruik een magnesiumdeficiënt dieet én intestinaal magnesiumverlies door aanwezigheid van chronische diarree klachten. De behandeling betreft het stoppen met alcoholgebruik. We zijn aan het einde gekomen van het diagnostische stappenplan en hebben de diagnose bij jouw patiënt gesteld. Voor de behandeling van de hypomagnesiëmie, klik hier.
Genetische aandoeningen Indien bovenstaande aandoeningen geen verklaring geeft voor de hypomagnesiëmie kan gedacht worden aan zeldzame (genetisch) aandoeningen, waaronder het syndroom van Bartter en het syndroom van Gitelman. Verdere diagnostiek vindt plaats in een gespecialiseerd centrum. We zijn aan het einde gekomen van het diagnostische stappenplan en hebben de diagnose bij jouw patiënt gesteld. Voor de behandeling van de hypomagnesiëmie, klik hier.
Bronvermelding
1. Richtlijn elektrolytstoornissen van de NIV.2. Leerboek Harrison's principles of internal medicine.3. Leerboek Oxford textbook of medicine.